Rýmt fyrir nýjum miðbæ?

Ef skipulagssaga Selfoss er skoðuð kemur í ljós að aldrei hefur alvöru miðbær verið skipulagður á Selfossi.  Í upphafi kom brúin og á næstu áratugum voru byggð nokkur hús við vegi sem lágu frá brúnni og í austurátt og sömuleiðis risu hús sem lágu við veginn niður á Eyrarbakka.  Svona fimmtíu ár eftir að brúin var risin varð ákveðin sprengja á Selfossi, herinn kom og setti niður sína bragga,  jafnframt því sem mikill uppgangur var í fyrirtækjum sem þjónuðu sunnlenskum bændum. Íbúaaukning hefur verið stöðug á Selfossi og sér ekki fyrir endann á þeirri aukningu þrátt fyrir að landbúnaður eigi í vök að verjast.  Á Selfossi dafnar fjölbreytt atvinnulíf.  Nokkur fyrirtækjanna átti sitt athafnasvæði á því landsvæði sem í dag er kallaður miðbæjarskipulagsreitur.  Allar smiðjur Kaupfélags Árnesinga voru þar sem nú er Kjarninn verslunarmiðstöð. Einnig var Kaupfélagið eigandi mestalls svæðis sem er sunnan við pakkhúsið og voru þar lagerbraggar KÁ þegar ég var lítill og hús kaupfélagsstjórans Sigtún.  Einnig var á Selfossi lengi stundaður búskapur og voru ræktuð upp tún á skikum þar sunnan, á títtnefndum miðbæjarreit,  og í þessu vaxandi þorpi þótti ekki nema eðlilegt að frístundabændur ættu sína ræktuðu skika sem þeir ýmist leigðu eða áttu. Og við hlið veldis KÁ var íhaldið líka með sitt verslunarveldi sem var Höfn hf sem rak verslun í bogalögðu húsi og sláturhús þar bak við með viðeigandi túnskikum og myndarlegu framkvæmdarstjórahúsi Hafnartúni. Þannig að lengi vel var miðbær Selfoss einungis nokkur hús við veginn. Nýjar götur og síðar ný hverfi risu utan miðbæjar merkilegt nokk.

Svo leið tíminn. Um 1990 var samþykkt nýtt skipulag fyrir Selfosshrepp.  Ekki átti að gera nýjan miðbæ samkvæmt því skipulagi.  Þar átti að gera stóran almenningsgarð.  Af einhverjum ástæðum var aldrei farið af alvöru í þá framkvæmd að rækta upp alvöru almenningsgarð.  Svæðið var snyrt, braggar og aðrar byggingar KÁ fjarlægðar og lagður göngu- og hjólreiðastígur, sem og boltavöllur. Það var allt og sumt.  Dautt svæði. 

Ekki veit ég hvað hefði gerst ef Einar Elíasson hefði ekki keypt Hafnarlóðir þarna um árið.  Væri nokkuð verið að ræða um "nýjan miðbæ" í kjarna Selfoss? Væri þá ekki bara allt í friði og spekt?

Að mínu mati verður að marka þessu stóra svæði ákveðinn ramma.  Tillagan sem vann keppnina fyrr á þessu ári lofar góðu. Ljótt er ef sú tillaga hefur verið tekin í meðferð af lóðaeigendum. Græn svæði verða að vera til staðar í fallegum miðbæ. Hús með merka fortíð skal varðveita.  Áður hef ég skrifað um þessa áráttu ýmissa hér um slóðir að vilja byggja margra hæða blokkir í hinum fallega flata Flóa.  Árátta þessi er mér óskiljanleg.  Burt með þann fíflagang.

Rýmt fyrir nýjum miðbæ á Selfossi

Athugasemdir

[Baldur Kristjánsson, 18.6.2007 kl. 02:27]

Hvernig er það Lýður (samtíma)sagnfræðingur!  Hefur nokkurs staðar tekist að byggja miðbæ eða hanna miðbæ?  Verður miðbær ekki annaðhvort til eða ekki, með náttúrulegum hætti? Eru ekki þessar stöðugu miðbæjardeilur á Selfossi til marks um fáránleika hugmyndarinnar? Takk fyrir þetta yfrlit. kv. B

[Lýður Pálsson, 18.6.2007 kl. 12:45]

Góður punktur Baldur.  Samt sem áður er alltaf verið að tala um að Selfyssinga vanti einhverskonar center fyrir sig og sína. Átti Tryggvagarður ekki að gegna því hlutverki?  Þar voru 17júníhátíðarhöldin á Selfossi í gamla dag. Tryggvagarður hefur  ekki stækkað í takt við útþennslu Selfossþorps, heldur frekar rýrnað í tak við aukinn fjölda skólabarna.  Væri nú td. ekki sniðugt að nýta Sigtúnsreitinn sem almenningsgarð til hliðar við Tryggvagarð? Og rífa Brunabótarhúsið.